आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट
–
आता इनमराठीच्या लेखाच्या अपडेट्स मिळवा टेलिग्रामवर! जॉईन करा टेलिग्राम चॅनल: https://t.me/InMarathi
–
इनमराठीच्या अपडेट्स शेअरचॅटवर मिळवण्यासाठी क्लिक करा: इनमराठी शेअरचॅट ग्रुप
===
जंगल बुक आणि लायन किंग सारख्या कार्टून फिल्म्स तसंच तसेच नॅशनल जिओग्राफी सारख्या वाहिन्यांवरील माहितीमुळे जंगलांबद्दलची आपली ओढ वाढण्यास नेहमीच मदत होते.
अशा कार्टून फिल्म्स् आणि चित्रपटांमध्ये चित्रित जंगलांमधील निरनिराळे प्राणी आणि वन्यजीवन आपल्याला अशा एका तरी जंगलामध्ये जाण्यास प्रवृत्त करते.
एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाण्यास वने ओलांडावी लागतील त्या काळात आपण आता नक्कीच नाही. आता आपली एकमेव आशा राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्य आहे.
तिथेच आपल्याला जंगलातील मुक्कामाचा अनुभव मिळू शकतो. या लेखात आपण आशियातील सर्वात जुन्या राष्ट्रीय उद्यानात जाऊ या.
पाहुया, जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क बद्दल काही आकर्षक गोष्टी!
हिमालयाच्या कुशीत वसलेले नैनीताल हे एक निसर्गरम्य ठिकाण आहे. जिथे निसर्गाने आपली किमया मुक्तपणे उधळली आहे. अभयारण्यासाठी पोषक वातावरण येथे आहे.
अनेक प्रकारच्या झाडा-झुडपांमुळे प्राण्यांना येथे सुरक्षित वाटते. येथे साल, हळदु, पिंपळ, रोहिणी आणि आंबा ह्यांसारखे वृक्ष आहेत. वन्यप्रदेश ७३% तर १०% प्रदेश गवाताळ आहे.
उरलेल्या पाणथळ जागा आहेत. प्राणीच नाही तर विविध रंगाचे, विविध प्रकारचे आकर्षक पक्षीही येथे आहेत.
त्याचप्रमाणे टेकड्या, नद्या, मनमोहक स्थळे, गवताळ प्रदेश आणि मोठे तळे असणारे हे अभयारण्य ५२०.८ चौ.किमी. भागात आहे.
थोडक्यात काय तर, जिम कार्बेट नॅशनल पार्क हे केवळ वाघांचेच नाही तर सुमारे ११० प्रकारच्या झाडे, अंदाजे ५० सस्तन प्राण्याचे, ५८० प्रकारच्या पक्ष्यांचे आणि २५ प्रकारच्या सरपटणाऱ्या प्राण्यांचे घर आहे.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क –
यापूर्वी जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क हे शिकार करण्याचे ठिकाण होते, परंतु ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या काळात त्याला बंदी घालण्यात आली होती.
विशेष म्हणजे, लुप्त झालेल्या रॉयल बंगाल टायगर्सला वाचवण्यासाठी हा पहिला प्रकल्प आहे.
जिम कार्बेट चे आधीचे नाव हेली नॅशनल पार्क असे होते. इ.स. १९३६ मध्ये ह्या राष्ट्रीय उद्यानाची स्थापना करण्यात आली होती. पण येथील शिकारीचे वाढते प्रमाण लक्षात घेता तत्काळ काहीतरी ठोस पाऊले उचलायला हवी असे ब्रिटिश सरकारच्या लक्षात आले.
येथे शिकारीला बंदी घालण्यात आली. वास्तविक जिम कार्बेट नावाचा एक चतुर शिकारी (जन्म : कालढुंगी-नैनीताल २५ जुलै १८७५) होता. त्याने वाघ, चित्ता आदिंच्या भयातून तो परिसर मुक्त केला होता. पण नंतर तो जंगल संरक्षक आणि wild life photographer बनला.
ते एक लेखक होते आणि त्याने Man-Eaters of Kumaon and Jungle Lore सारखी पुस्तके लिहिली. तथापि, त्यांची पुस्तके त्यावेळी लोकप्रिय नव्हती, परंतु नंतर त्यांची समीक्षकांकडून प्रशंसा केली गेली आणि व्यावसायिकदृष्ट्या यशस्वीही झाली.
संकटात सापडलेल्या बंगाली वाघांसाठी राष्ट्रीय राखीव तयार करण्यातही कॉर्बेटने महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यावेळी त्यांनी आपल्या प्रभावाचा उपयोग प्रांतीय सरकारला हेली राष्ट्रीय उद्यान स्थापन करण्यासाठी केला.
१ एप्रिल १९५५ रोजी त्यांचे निधन झाले आणि त्यांच्या सन्मानार्थ या उद्यानाचे नाव १९५७ मध्ये जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क असे करण्यात आले.
उत्तराखंडमधील नैनीतालमधील जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क एक उत्तम वन्यजीव स्थळ आहे. या जागेमध्ये विविध प्रकारच्या लँडस्केपमधून, विविध प्रकारच्या प्राण्यांना कॅमेरामध्ये कैद करणे आनंददायी आहे.
घनदाट जंगले, गवताळ जमीन, नदी पट्टा आणि डोंगराळ प्रदेश यांचे मिश्रण इथल्या वन्यजीवांच्या समृद्धीचे समर्थन करते. जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क हे भारतातील वन्यजीव प्रेमींसाठी एक उत्तम स्थान आहे.
टूरिस्ट झोन, इको टूरिझम राष्ट्रीय उद्यानात विकसित केले गेले आहे; पर्यटनाच्या उद्देशाने हे उद्यान पाच प्रमुख मुख्य भागात किंवा झोनमध्ये विभागले गेले आहे.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्कमधील झिरना सफारी झोन, बिजराणी सफारी झोन, ढेला सफारी झोन, ढिकला झोन आणि दुर्गा देवी झोन हे पाच वेगवेगळे झोन आहेत.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क मधील अनेक वन्य प्राणी या राष्ट्रीय उद्यानास भेट देणाऱ्यांना दर्शन देतात. वैविध्यपूर्ण वनस्पती व झाडे हेही पर्यटकांना आकर्षित करतात. या उद्यानात केवळ वाघच नाहे तर हत्ती (साधारण १३०० फूट ४००-१२००मी. भागात हत्ती पाहता येतात).
सुस्त अस्वल, पाणमांजरी, एशियाटिक ब्लॅक अस्वल आणि अनेक पक्षी आहेत. दुर्गादेवी झोन पक्षी निरीक्षकांसाठी स्वर्ग म्हणून ओळखले जाते. जेथे सुमारे ५८० प्रकारचे पक्षी पाहता येतात.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्कला भेट देण्याचा उत्तम काळ म्हणजे नोव्हेंबर-डिसेंबर! या कालावधीचे कारण कारण पार्कच्या अंतर्गत रस्ते मुसळधार पावसामुळे वाहून जातात.
म्हणूनच, नूतनीकरण प्रक्रिया पावसाळ्यानंतरच्या हंगामात होते. त्यानंतरच संबंधित महिन्यांमधे उद्यान पुन्हा सुरू केले जाते. प्रोजेक्ट टायगर प्रथम येथे सुरू करण्यात आला.
जिम कॉर्बेट हे असे एक वन्यजीव स्थळ आहे जेथे रात्री मुक्काम करण्याची सोय आहे. ढिकला झोनमध्ये जंगल लॉज आहे जेथे आपण रात्री जंगलात मुक्काम करू शकता.
उद्यानाच्या सभोवताल बरेच रिसॉर्ट्स आणि हॉटेल आहेत. जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क जवळील कॉर्बेट टस्कर ट्रेल रिसॉर्ट, टायगर कॅम्प रिसॉर्ट, कॉर्बेट रिव्हर साईड रिसॉर्ट, द सोलोना रिसॉर्ट हे उत्तम पर्याय आहेत.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्क कलागढ धरण, गर्जिया देवी मंदिर, जीप सफारीज् आणि कॉर्बेट फॉल्स ही इतर पर्यटक आकर्षणे जिम कार्बेट नॅशनल पार्क आहेत.
हे अभयारण्य संरक्षित राखीव आहे, त्यामुळे प्राण्यांना त्रास देऊ नका. ठिकाणी कचरा टाकू नका, अविघटनशील कचरा गोळा करण्यासाठी पिशवी घेऊन जा.
पर्यटकांना उद्यानात प्रवेश करण्यासाठी परवानगी आवश्यक आहे. पर्यटकांना आधी लॉज बुक करावे लागतील कारण ते सहज उपलब्ध होणार नाही.
जाताना शांत, फिकट रंगाचे कपडे घाला. लाल किंवा पिवळा ह्यासारखे तेजस्वी, गडद रंग टाळा कारण यामुळे प्राण्यांचे लक्ष विचलित होऊ शकेल.
लक्षात ठेवा की ते प्राण्यांचे घर आहे आणि आपण फक्त घुसखोर आहात. म्हणून वन्यजीवापासून अंतर राखून सर्व नियमांचे पालन करा. फ्लॅश फोटोग्राफी करू नका कारण यामुळे प्राण्यांना त्रास होईल.
जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्कमध्ये उप-उष्णकटिबंधीय हिमालयी हवामान आहे. पावसाळ्यात आणि उन्हाळ्यात अत्यंत हवामान बदल होत आहेत. मात्र, उद्यान पावसाळ्यानंतरच उघडते.
नोव्हेंबर ते जून हा जिम कॉर्बेट नॅशनल पार्कला भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ आहे. विशेषतः, डिसेंबर ते फेब्रुवारी या कालावधीत हिवाळ्यातील वातावरण चांगले असते.
कोरोनाचा धोका टळल्यानंतर जंगल सफारी आणि रोमहर्षक अनुभव घेण्यासाठी जिम कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यानाला नक्कीच भेट द्या. मन आणि शरीर दोन्ही प्रसन्न होईल.
===
इनमराठीच्या अपडेट्स शेअरचॅटवर मिळवण्यासाठी क्लिक करा: इनमराठी शेअरचॅट ग्रुप
–
आता इनमराठीच्या लेखाच्या अपडेट्स मिळवा टेलिग्रामवर! जॉईन करा टेलिग्राम चॅनल: https://t.me/InMarathi
–
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा: InMarathi.com | आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट | Copyright © InMarathi.com | All rights reserved.
