आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट
–
आता इनमराठीच्या लेखाच्या अपडेट्स मिळवा टेलिग्रामवर! जॉईन करा टेलिग्राम चॅनल: https://t.me/InMarathi
–
इनमराठीच्या अपडेट्स शेअरचॅटवर मिळवण्यासाठी क्लिक करा: इनमराठी शेअरचॅट ग्रुप
===
नक्षलवाद ही भारतातील कडव्या साम्यवादी संघटनांनी चालविलेली सशस्त्र चळवळ आहे.
गरीब शेतमजूर आणि आदिवासींच्या दुर्दशेस सरकारचे भांडवलशाही धोरण कारणीभूत असून त्याचा विरोध माओने दाखवून दिलेल्या सशस्त्र क्रांतीच्या मार्गानेच करता येईल ही नक्षलवाद्यांची विचारसरणी आहे.
या नक्षलवाद प्रकरणातील एक आरोपी गौतम नवलखा यांना पुणे पोलिसांनी अटक केली होती. पाहुया कोण आहेत हे गौतम नवलखा.
आपल्या संशयास्पद माओवादी दुव्यासाठी नागरी स्वातंत्र्य कार्यकर्ते गौतम नवलखा यांना दिल्लीतून अटक करण्यात आली आहे. त्यांना साकेत कोर्टासमोर सादर करण्यात आले आणि त्यांना महाराष्ट्र पोलिसांनी ताब्यात घेतले.
नवलखाच्या घरातून पोलिसांनी बॅग, लॅपटॉप आणि काही कागदपत्रे ताब्यात घेतली होती.
३१ डिसेंबर २०१८ जी पुण्यातील संध्याकाळी इल्गार परिषदेच्या संघटनेत झालेल्या माओवादी गुंतवणुकीच्या चौकशीत प्रमुख कार्यकर्ते व वकिलांच्या निवासस्थानावर पोलिसांनी छेडछाड केली होती.
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, इल्गार परिषदेत भाषण देताना पुढच्या दिवशी भीमा-कोरेगाव हिंसाचार सुरू झाला.
पोलिसांनी माओवाद्यांविरुद्ध केस केली की ‘राजीव गांधी प्रमाणेच पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हत्येचा कट माओवादींनी केला होता. तर अशा या माओवादी संघटनेत नवलखा समाविष्ट आहेत असा दावा आहे. हा मोठा गंभीर गुन्हा आहे.
गौतम नवलखाबद्दल या पाच गोष्टी आहेत.
१. गौतम नवलखा ही नागरी स्वातंत्र्य आणि मानवाधिकार कार्यकर्ते आहेत. ते पीपल्स युनियन फॉर डेमोक्रॅक्टिक राइट्समध्ये कार्यकर्ते म्हणून सक्रियपणे सहभागी झाले आहेत.
२. नवलखा काश्मीरमधील मानवाधिकार आणि न्यायदंडावरील आंतरराष्ट्रीय जनतेच्या ट्रिब्यूनलचे संयोजक आहेत.
३. त्यांनी काश्मीरमध्येही काम केले आहे आणि काश्मीरमधील सैन्य-सैन्यकरणाच्या विषयावर जनमत घेण्याची गरज आहे.
४. अलीकडच्या काळात छत्तीसगढचे माओवादी प्रभावशाली केंद्राचे ते केंद्रबिंदू आहेत.
५. गौतम नवलखा देखील आर्थिक आणि राजकीय साप्ताहिकसाठी लिहितात.
नवलखांखेरीज, पोलिसांनी पाच राज्यांमध्ये अनेक छापे दिल्यानंतर अनेक कार्यकर्त्यांना अटक केली होती.
पी. वरवरा राव, सुधा भारद्वाज आणि त्यांची मुलगी अनु भारद्वाज यांना संशयित माओवादी दुव्यासाठी अटक करण्यात आली होती. महाराष्ट्र, गोवा, तेलंगणा, दिल्ली आणि झारखंडमधील आठ ठिकाणी छेडछाड करण्यात आली.
२५ जुलै २०१९ रोजी पुणे पोलिसांनी शहरी नक्षलवाद प्रकरणातील आरोपी गौतम नवलखा यांच्या याचिकेच्या संदर्भात अहवाल सादर केला, ज्यात काश्मीरमधील हिजबुल मुजाहिदीन या दहशतवादी संघटनेशी संबंध असल्याचा संकेत देण्यात आला होता.
पुणे पोलिसांनी माओवादी कर्मचार्‍यांनी दिलेल्या अहवालाची माहिती घेतली आहे. अटक केलेल्या आरोपीच्या लॅपटॉपमधून जुने कागदपत्रे परत मिळवण्याचा ते प्रयत्न करत आहेत.
शहरी नक्षलवाद्यांच्या आरोपी रोना विल्सन यांच्या लॅपटॉपवरून मिळालेल्या अहवालानुसार गौतम नवलखाचा अहवाल जीएन म्हणून नामांकित करण्यात आला होता. काश्मीरमधील अनेक अलगाववादी आणि हिझबुल मुजाहिदीनच्या काही कमांडरच्या संपर्कात होते.
२०१३ मध्ये लिहिल्या गेलेल्या अहवालात नवलखा यांनी काश्मीरला अनेकवेळा प्रवास केला आहे आणि एचएम कमांडर बक्षी यांची भेट घेतली आहे असे नमूद केले आहे.
तसेच त्यांनी एचएमच्या वतीने दिल्लीत माओवादी कमांडरला भेटण्यासाठी खान यांना पाठवले होते, परंतु माओवादी तज्ज्ञ शोध संघाने हे पाहिले की, खान हा दुहेरी एजंट आहे.
म्यानमार सीमावर्ती भागात शस्त्री सुरक्षित करण्यासाठी प्रवेश मिळविण्यासाठी एचएमने माओवादी संघ स्थापित करावा अशी मागणी केली होती.
अहवालात असेही म्हटले आहे की, गौतम नवलखा सरकारसाठी अनेक प्रसंगी माओवाद्यांविरुद्ध काम करीत होते. ते माओवादी चळवळीच्या विरोधात बोलले आणि युपीए सरकारकडून ऑफर स्वीकारण्यास त्यांना प्रवृत्त करण्याचा प्रयत्न केला.
२००९ मध्ये जेलमधून मुक्त होण्यासाठी सोनिया गांधी आणि बिनायक सेन आणि चिदंबरम यांची पत्नी सोनिया गांधी आणि इलिया सेन यांच्याशी झालेल्या त्यांच्या बैठकीबद्दलचा तो अहवाल होता.
या अहवालात परदेशातील माओवादी कॅडर आणि प्रकरणात सहभागी असलेल्या इतर आरोपींबद्दलही चर्चा केली आहे.
भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (माओवादी) या प्रतिबंधित संघटनेचे ‘हिजबुल मुजाहिद्दीन’ या पाकिस्तानातील दहशतवादी संघटनेशी थेट संबंध आहेत आणि गौतम नवलखा हे भारतीय कम्युनिस्ट पक्षाचे (माओवादी) सदस्य असून तेही हिजबुलच्या संपर्कात आहेत, असा खळबळजनक दावा राज्य सरकारने केला होता.
पुण्यातील कोरेगाव-भीमा येथे झालेल्या हिंसाचारामागे माओवादी संघटना आहेत आणि या संघटनांशी नागरी हक्क कार्यकर्ते गौतम नवलखा यांच्यासह अनेक कार्यकर्त्यांचे संबंध आहेत अशा आरोपाखाली पुणे पोलिसांनी गुन्हे नोंदवले आहेत.
‘नवलखा हे भारतीय कम्युनिस्ट पक्ष (माओवादी) या प्रतिबंधित संघटनेशी संबंधित असून, या संघटनेला कार्यकर्ते मिळण्यासाठी साहाय्य करतात.’ भूमिगत असलेल्या सुदर्शन नामक कार्यकर्त्याने त्यांना पत्र लिहिले होते.
त्यात नवलखा हे इस्लामिक चळवळीतील शकील बख्शीला भेटले होते आणि त्यांनी हिजबुल मुजाहिद्दीनला मदत पुरवण्याची ग्वाही दिली होती, असा उल्लेख आहे.
बख्शी हा हुरियत कॉन्फरन्सचे नेते एसएआर गिलानी यांनाही भेटला आणि नवलखांसोबत झालेल्या भेटीचीही माहिती त्याने गिलानींना दिली होती.
त्यासंदर्भात, ‘नवलखा हे माओवादी संघटनेचे प्रतिनिधी म्हणून काम करते होते.’ असा दावा पै यांनी पोलिसांनी तपासादरम्यान हस्तगत केलेल्या काही गोपनीय दस्तऐवजांच्या आधारे केला.
आरोपी सुरेंद्र गडलिंग व व नवलखांच्या लॅपटॉपमधून एका पत्राचा तपशील मिळाला. ते पत्र सहआरोपी सुधा भारद्वाज यांनी कॉम्रेड प्रकाश यांना लिहिले होते.
त्यातून माओवादी संघटनेची हिजबुल मुजाहिद्दीनकडून शस्त्रे मिळवण्यासाठी २००७ पासून कशी चर्चा होत होती, हे समोर येते आणि त्या चर्चांमध्ये सहआरोपी रोना विल्सन सहभागी असल्याचे समोर येते.
जम्म्ाू काश्मीर संदर्भात स्थापन झालेल्या मानवाधिकार कार्यकर्त्यांच्या समितीचे ते महत्त्वाचे सदस्य होते आणि हिजबुल मुजाहिद्दीनसोबतच्या चर्चेत त्यांची महत्त्वाची भूमिका होती.
२०११ ते २०१४ मध्ये ते गीलान व बख्शी यांच्या संपर्कात होते, असे ही पै यांनी गोपनीय दस्तावेज दाखवलं खंडपीठाला सांगितले.
हे गोपनीय दस्तावेज आम्हाला दाखवण्यात यावेत. अशी विनंती नवलखा यांच्यातर्फे अ‍ॅड युग चौधरी यांनी केली असता, पै यांनी त्याला तीव्र विरोध दर्शवला.
तेव्हा ‘आधीच्या पुराव्यांतून काहीही आक्षेपार्ह दाखवता न आल्याने आता गोपनीय पुराव्यांच्या नावाखाली हे दाखवले जात आहे. पोलिसांकडे कोणतेही ठोस पुरावे नसून निव्वळ आरोपबाजी केली जात आहे.’ असा आक्षेप चौधरी यांनी नोंदवला.
अखेरीस खंडपीठाने वेळेअभावी या प्रकरणातील युक्तिवाद तहकूब केला.
त्यामुळे कोरेगाव भीमा हिंसाचारातील नक्षली संबंधाच्या आरोपावरून नजरकैदेत असणारे मानवाधिकारी कार्यकर्ते आणि पत्रकार गौतम नवलखा यांची नजरकैदेतून मुक्तता करण्याचे आदेश दिल्ली हायकोर्टाने दिले.
दिल्ली हायकोर्टाच्या निर्णयामुळे नवलखा यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. हायकोर्टाने नवलखांचे ट्रांजिस्ट रिमांडचे आदेशही रद्द केले आहे. नवलखा यांना २४ तासांपेक्षा अधिक वेळ ताब्यात घेणे योग्य नसल्याचेही हायकोर्टाने म्हटले होते.
न्या. मुरलीधर आणि न्या. गोयल यांच्या खंडपीठाने मुख्य महानगर दंडाधिकारी यांचा आदेश रद्द केला. महानगर दंडाधिकारी न्यायालयाचे आदेश कायदेशीरदृष्ट्या अयोग्य असल्याची टिपण्णीही या वेळ कोर्टाने केली होती.
===
इनमराठीच्या अपडेट्स शेअरचॅटवर मिळवण्यासाठी क्लिक करा: इनमराठी शेअरचॅट ग्रुप
–
आता इनमराठीच्या लेखाच्या अपडेट्स मिळवा टेलिग्रामवर! जॉईन करा टेलिग्राम चॅनल: https://t.me/InMarathi
–
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा: InMarathi.com | आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट | Copyright © InMarathi.com | All rights reserved.
