हार्टअटॅक आलाय हे कसं कळावं? तेव्हा काय करावं, समजून घ्या, मित्रांनाही सांगा
आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट
–
व्हिडिओजसाठी फॉलो करा : इनमराठी युट्यूब चॅनल
===
आजकाल हार्ट अॅटॅकमुळे मृत्युचं प्रमाण वाढलं आहे, इतकंच नव्हे तर कोरोनाग्रस्त रुग्णांमध्येही ह्रदयरोग असलेल्या रुग्णांना या विकाराचा धोका अधिक असल्याचंही सांगितलं जातं.
हार्ट अॅटॅकच्या घटना ऐकल्यानंतर, ”अगदी तरुणवयातच असं कसं झालं? नुकतंच लग्न झालं होतं. लहान मुलं आहेत त्याला/तिला, आता त्यांचं कसं होणार?” यासारख्या विचारांनी त्याच्या कुटुंबियांबद्दल एक सहानुभूतीची भावना निर्माण होते.
होतंय असं, की आजकालच्या धकाधकीच्या जीवनामुळे आपल्या आरोग्याकडे लक्ष देणं अनेकांना कठीण होत आहे.
—
आमचं युट्यूब चॅनल आणि त्यावरचे व्हिडिओज बघण्यासाठी चॅनलला फॉलो करा :
—
कामाच्या ठिकाणी असलेले ताण, जबाबदाऱ्या आणि घरच्या आघाडीवर असलेल्या जबाबदाऱ्या यांचा मेळ घालणं कधी कठीण होऊन बसतं.
परंतु, अशा दुर्लक्षामुळे हृदयविकाराचा झटका (हार्ट अॅटॅक) आलेला काही वेळा कळतसुद्धा नाही.
केवळ छातीत दुखणं म्हणजे हार्ट अटॅक असू शकतो हे कुणाला खरं वाटत नाही. हृदयविकार नेमका कसा ओळखायचा इथपासून ते त्याचे प्रकार, उपचार आणि त्याची इत्यंभूत माहिती असणं आवश्यक आहे.
जे हृदय आपल्या संपूर्ण शरीराचं संतुलन सांभाळतं ते महत्त्वाचं असणारच ना ? म्हणूनच त्याची काळजी घेणं हे आपलं कर्तव्य आहे!
आजकाल आपल्या बदललेल्या लाइफस्टाइलमुळे कित्येकदा अचानक काही कारण नसताना, कोणतेही लक्षण न दाखवता अचानक हार्ट अॅटॅक येऊ शकतो.
आज आपण हार्ट अॅटॅक आला तर काय प्रथमोपचार म्हणून काय करावं हे पाहणार आहोत. त्यापूर्वी त्याची दृश्य लक्षणे काय असू शकतात हे पाहू.
प्राथमिक लक्षणे :
१) छातीत दुखणं – सौम्य वेदना किंवा ठराविक प्रकारचं दुखणं व्यायामाचे प्रकार केल्यानंतर येणं.
उदा. चालणं, जिने चढणं, सायकल, आंघोळ, जेवण.
२) उलटी किंवा मळमळ – बऱ्याचवेळा आपण पित्ताचा त्रास म्हणतो, पण तो हृदयापासून असू शकतो. अॅसिडीटी म्हणून दुखण्याकडे किंवा मळमळीकडे दुर्लक्ष करू शकतो.
३) चक्कर येणं – काही कारण नसताना अचानक काही सेकंदासाठी चक्कर येणं.
हार्ट अॅटॅकच्या वेळी रक्तप्रवाह बंद होतो आणि त्यामुळे तेव्हा मेंदूला रक्तपुरवठा न झाल्याने चक्कर यायला लागते. त्यामुळे जर ती व्यक्ती पडली तर समजावे की तिला हृदय विकाराचा झटका येण्याची शक्यता आहे.
–
- हृदय निरोगी राहण्यासाठी दररोजच्या आहारात हे सात मसाले हवेतच!
- मेंदुपासून ह्रदयापर्यंत सर्वांसाठी उपयुक्त असलेल्या या फळाकडे चुकूनही दुर्लक्ष करु नका
४) छाती जड वाटणं – छातीवर दाब येणं, छाती आवळल्यासारखी वाटणं, वेदना जबड्यावर किंवा मानेवर आणि डाव्या हातावर जाणं.
५) दम लागणं/ श्वास घेण्यात अडथळे निर्माण होणं – श्वास घेण्यासाठी जास्त प्रयत्न करावा लागणं.
जर तुमच्या जवळ बसलेल्या व्यक्तीला श्वास घेण्यासाठी अधिक कष्ट करावे लागत असतील, किंवा श्वास कमी पडतोय असं वाटत असेल तर हे हार्ट अॅटॅक येऊ शकतो याचे लक्षण आहे.
६) घाम येणं – काहीही श्रमाचं काम न करता, अचानक घाम येणं.
७) कोरडा खोकला – दुसऱ्या कोणत्याही कारणाशिवाय खोकला येत राहणं.
८) अस्वस्थता – चेहरा फिका पडणं, कसंतरी वाटणं, खूप भीती वाटणं. श्वास कोंडल्यासारखं वाटणं.
९) डोकं भणभणणं – जर अचानक विनाकारण डोकं घणाचे घाव घातल्यासारखं दुखायला लागलं तर हार्ट अॅटॅकची शक्यता बळावते.
अशी लक्षणं दिसताच काय करावं असा प्रश्नही तुमच्या मनात आला असेल.
तर अशावेळी हे करा :
१) क्षणाचाही विलंब न करता डॉक्टरला बोलवा आणि ऍम्ब्युलन्स मागवून घ्या.
सर्व अॅम्ब्युलन्समध्ये हृदयविकाराची तातडीने सेवा उपलब्ध असते. त्याबरोबर डॉक्टरही असतात. जवळच्या आधुनिक अद्ययावत सेवा उपलब्ध असलेल्या हॉस्पिटलमध्ये लवकरात लवकर जाणं जरुरीचं आहे.
या नंतरची पूर्ण उपचारपद्धती अद्ययावत सोयी असलेल्या हॉस्पिटलमध्ये तज्ज्ञ डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली होईल अशा हॉस्पिटलमध्येच जावं.
२) अॅस्पिरीन किंवा सॉरबिट्रेट या दोन्ही गोळ्या जवळ असतील तर त्या देणं. सॉरबिट्रेट जिभेखाली ठेवणं.
३) आता आपल्याला त्याच्या हृदयाचे ठोके चालू आहेत की नाही याकडे लक्ष द्यायचे आहे. त्यासाठी रुग्णाचे पल्स चेक करा.
चालू असतील तर ठीकच. पण नसतील तरी ती व्यक्ती गेली असे मानून चालू नका.
पेशंट बेशुद्ध किंवा अत्यवस्थ झाल्यास, सीपीआर (कार्डिओपल्मनरी रेसिस्टिटेशन) यामध्ये ज्यांनी ट्रेनिंग घेतलं आहे त्यांनी पेशंटला कृत्रिम श्वासोच्छवास व बाहेरून हृदयाला कृत्रिम दाब (कार्डिअॅक मसाज) देणं हे यावेळी गरजेचं असतं.
पुढील वैद्यकीय उपचार मिळेपर्यंत हे उपाय करत राहावेत. अन्यथा याबाबत प्रथमोपचाराची माहिती नसल्याने अनेकांना प्राण गमवावे लागल्याची उदाहरणं आजकाल आपल्याला पाहायला मिळत आहेत.
हे “सीपीआर” कसं करावं ?
१) रुग्णाच्या तोंडामध्ये लांब श्वास सोडावा.
२) नंतर त्याच्या छातीवर जोराने दाब द्यावा. हे साधारण ८० ते १०० वेळा करावं.
त्यानंतर रुग्णाची छाती तोवर दाबत राहावी जोवर डॉक्टर येत नाहीत किंवा रुग्ण श्वासोच्छ्वास करायला लागत नाही.
३) छाती प्रेस करताना हा विचार करू नका की पेशंटची हाडं फ्रॅक्चर होतील. त्या क्षणी रुग्णाचा जीव वाचणं अधिक महत्त्वाचे आहे.
तर हे आहेत काही तात्काळ करता येण्यासारखे उपाय.
जीव वाचल्यानंतर पुढे वैद्यकीय उपचार करून असा रुग्ण सामान्य जीवन जगू शकतो.
पण तरीही prevention is better than cure. त्यामुळे आपल्या हृदयाची हाक त्याने वॉर्निंग देण्याआधीच ऐकायचा प्रयत्न करूयात…
===
महत्वाची सूचना: सदर लेखातील माहिती, विविध तज्ज्ञांच्या अभ्यास व मतांनुसार तसेच सर्वसामान्य मनुष्याच्या आरोग्यास अनुसरून देण्यात आलेली आहे. ही माहिती देण्यामागे, या विषयाची प्राथमिक ओळख होणे हा उद्देश आहे. वाचकांनी कोणताही निर्णय घेण्याआधी, आपल्या आरोग्याला अनुसरून, डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
===
आमचं युट्यूब चॅनल आणि त्यावरचे व्हिडिओज बघण्यासाठी चॅनलला फॉलो करा :
—
इनमराठीच्या अपडेट्स शेअरचॅटवर मिळवण्यासाठी क्लिक करा: इनमराठी शेअरचॅट ग्रुप
–
आता इनमराठीच्या लेखाच्या अपडेट्स मिळवा टेलिग्रामवर! जॉईन करा टेलिग्राम चॅनल: https://t.me/InMarathi
–
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी क्लिक करा: InMarathi.com | आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट | Copyright © InMarathi.com | All rights reserved.
