होय! या वनस्पती नॉनव्हेज खातात… अशी करतात शिकार आणि खातात मांस!

इनमराठी टीम

2 years ago

आमचे सर्व लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | ट्विटर | इंस्टाग्राम | टेलिग्राम । शेअरचॅट

–

व्हिडिओजसाठी फॉलो करा : इनमराठी युट्यूब चॅनल

===

अन्नसाखळीतील मुलभूत तत्व आपल्याला माहित आहेच. झाडे सूर्यप्रकाशाचे सेवन करतात, प्राणी झाडांचे सेवन करतात, आणि मोठे प्राणी छोट्या माशांना खातात. पण यालाही अपवाद निसर्गात पाहायला मिळतात.

शाकाहार आणि मांसाहार हा विषय मुख्यत्वे करून मनुष्य आणि इतर प्राण्यांबद्दल चर्चिला जातो. हा विषय झाडांबद्दल सुद्धा असू शकतो असं सांगितलं, तर तुम्ही त्यावर विश्वास ठेवाल का? कदाचित नाही…

पण, हे खरं आहे. जगात अशा वनस्पती आहेत, ज्या चक्क मांसाहार करतात.

सापळा टाकून छोट्या प्राण्यांना अडकवणारी आणि त्यांची शिकार करणारी काही झाडे अस्तित्वात आहेत. छोटे प्राणी म्हणजे पाली, कीटक, फुलपाखरे इत्यादी, सजीव हे या झाडांचे भक्ष्य असतात. अशीच काही झाडे या लेखात आपण पाहणार आहोत.

ट्रॉपिकल पिचर :

छोट्या प्राण्यांची शिकार करण्यासाठी या झाडाचा ‘पिचर’ नावाचा भाग साधारण फुटभर उंच जाऊ शकतो. “genus Nepenthes” या जीवशास्त्रीय नावाने हे झाड ओळखले जाते.

फक्त कीटकाच नव्हे तर पाल, नाकतोडे आणि प्रसंगी मोठे प्राणीही हे झाड पचवू शकते. पूर्व गोलार्धात अनेक ठिकाणी याच झाडाच्या तब्बल दीडशे प्रजाती आढळतात.

कोब्रा लिली :

फणा उगारून दंश करण्याच्या तयारीत असणाऱ्या कोब्रासारखे दिसणारे हे झाड म्हणजे कोब्रा लिली. ‘Darlingtonia californica’ या जीवशास्त्रीय नावाने हे झाड ओळखले जाते.

उत्तर कॅलीफोर्नियाच्या थंड प्रदेशात ही दुर्मिळ वनस्पती आढळते. ही वनस्पती खरोखर दुष्ट आहे. तिच्या मोहक सुगंधाने कीटक तिच्याकडे आकर्षिले जातात.

त्या वनस्पतीवर कीटक बसले की अचानक स्वतःचा बाहेर जाण्याचा मार्ग ती बंद करून घेते. निसर्गतज्ञ या वनस्पतीवर अजून संशोधन करत आहेत.

काही प्रकारचे कीटक आहेत जे या वनस्पतीचे परागकण एकत्र करतात पण ते कोणते आहेत आणि या वनस्पतीत प्रजनन नेमके कसे होते यावर अजून पूर्ण माहिती उपलब्ध नाही.

ट्रिगर प्लांट :

हे नाव थोडेसे आक्रमक वाटत असेल, पण ही वनस्पती दिसायला अत्यंत सुंदर असते. ही वनस्पती परभक्षी आहे. आपल्या फुलांवर नसणाऱ्या त्रासदायक कीटकांना ती फस्त करते.

काही प्रजातीच्या पानांवर आणि फुलांवर केस असतात. प्रजननासाठी काहीच उपयोग नसलेले कीटक या केसांमध्ये अडकले जातात. आणि ती झाडांची पणे हळूहळू ते कीटक पचवून टाकतात.

पोर्तुगीज सन ड्यू :

‘Drosophyllum lusitanicum’ या जीवशास्त्रीय नावाने हे झाड ओळखले जाते. स्पेन, पोर्तुगाल आणि मोरोक्को या देशांतील ज्या भागात मातीची पोषणमुल्ये कमी आहेत त्या भागात ही वनस्पती वाढते.

इतर परभक्षी झाडांप्रमाणे ही वनस्पती सुद्धा आपल्या मोहक सुगंधाने कीटकांना आकर्षित करते. नंतर एका चिकट पदार्थात त्यांना अडकवते. पानावर असलेली पाचक संप्रेरके या कीटकांना पचवून टाकतात. आणि किटकांमध्ये असलेली पोषणमुल्ये स्वतःसाठी वापरते.

बटरवर्थ :

या वनस्पतीची पसरत पाने लोणी लावलेल्या पावसारखी दिसतात. त्यावरून हे नाव पडले आहे. उत्तर, पश्चिम आणि मध्य अमेरिकेत ही वनस्पती मोठ्या प्रमाणावर आढळते.

ही वनस्पती इतरांप्रमाणे मोहक सुगंध सोडत नाही. या झाडाच्या पानांवर पाण्याचा अंश जमा झालेला असतो. हे पाणी पिण्यासाठी कीटक पानावर येऊन बसतात. तिथेच हे कीटक त्या चिकट पदार्थात अडकून पडतात.

अशा आणखीही अनेक परभक्षी वनस्पती आहेत. संशोधक आणि निसर्गप्रेमी लोकांसाठी या वनस्पती म्हणजे कुतूहलाचा विषय बनून राहिल्या आहेत.

या वनस्पतींवर अजूनही संशोधने चालूच आहेत. पण ठरलेल्या अन्नसाखळीच्या विपरीत असून नैसर्गिक वातावरणात तग धरून राहणाऱ्या या परभक्षी वनस्पती म्हणजे खरोखरच एक आश्चर्य आहे.

—

आमचं युट्यूब चॅनल आणि त्यावरचे व्हिडिओज बघण्यासाठी चॅनलला फॉलो करा :

–